
5700 yıllık sakızla ilk kez o dönemde yaşayan bir insanın gen haritası çıkarıldı
Aralık 30, 20195700 yıllık sakızla ilk kez o dönemde yaşayan bir insanın gen haritası çıkarıldı
Danimarka’da, arkeolojik bir alanda yapılan kazıda bulunan ve 5 bin 700 sene öncesine ait olduğu belirlenen bir sakız parçası sayesinde ilk kez o dönemde yaşayan insanlara ait gen haritası çıkarıldı.
Danimarka’nın Syltholm Adası’nda yürütülen arkeolojik kazılarda 5 bin 700 yıl öncesine ait, huş ağacının kabuğunun ısıtılmasıyla elde edilen ve katrana benzeyen çiğnenmiş bir madde buldu. Günümüzdeki sakızları andıran maddede bulunan DNA’dan Taş Devri’nde yaşayan bir kadının tüm genetik şifresi çözüldü.
Bilim insanları başkent Kopenhag’ın açıklarındaki Syltholm Adası’nda bulunan sakız sayesinde daha önce kemik ve diş fosillerinden elde edilen bulgulardan çok daha fazla bilgiye ulaştıklarını belirtti. Çamurun içerisinde çok iyi bir şekilde korunmuş fosilden elde edilen verilere göre, sakızı çiğneyen kişinin koyu tenli, kahverengi saçlı ve mavi gözlere sahip bir kız çocuğu olduğu ifade edildi. Hamurumsu sakızın içerisinde ise fındık ve ördek DNA’sı bulunduğu, tahminen bu fosillerin yenilen yemek sonrası sakıza yapıştığı kaydedildi.
You're looking at a 5,700-year-old piece of gum. Nearly six millennia ago, in what is now southern Denmark, a woman with blue eyes and dark hair and skin chomped on this bit of birch pitch.
How do we know all this? Genetic testing: https://t.co/4DMiZEv1D4
📸: Theis Jensen pic.twitter.com/3NWg3T6dZ2— WIRED (@WIRED) December 18, 2019
Bunun yanında elde edilen veriler söz konusu kız çocuğunun lenf bezi şişmesi, Eptein-Barr virüsü (öpücük hastalığı) gibi rahatsızlıklar geçirdiğini ve sakızın uzun süre çiğnendiğini gösteriyor.
Konu hakkında konuşan Kopenhag Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Hannes Schroeder, eski çağlara ait çok önemli bir DNA kaynağı bulduklarını belirterek “Elde edilen veriler patojen mikroplarının evrimi ve yayılma sürecini anlamamız açısında çok değerli bilgiler içeriyor. O devirde bu mikroplar ölümcüldü. Diş ve kemik harici maddelerden ilk kez o döneme ait insanlara ilişkin gen haritası çıkardık.” dedi.
Huş katranında bulunan DNA’dan elde edilen bilgilerden alınmış Neolitik bir kadının sanatsal tasviri: Tom Björklund
‘İlk kez kemik dışındaki bir malzemeden tam genoma ulaşıldı’
İlk kez kemik dışındaki bir malzemeden eski insanlara ait tam genoma ulaştıklarını belirten bilim insanlarının ismini ‘Lola’ koydukları kadın hakkındaki bilgiler, Nature Communications isimli bilim dergisinde yayımlandı.
Araştırmacıların “Lola” adını verdiği kadının İskandinavyalı değil, kıta Avrupası’nda yaşayan ve buraya göç eden avcı-toplayıcı bir topluluğa mensup olduğunu gösteriyor.
Ancient “chewing gum” reveals a 5,700-year-old microbiome https://t.co/sFAq5Z4xQP pic.twitter.com/EUOll6FVqW
— Scientific American (@sciam) December 17, 2019
Elde edilen veriler, kadının ayrıca ördek ve fındık yediği, zatürreye yakalandığı, lenf bezlerinin şişmesine neden olan Epstein-Barr virüsü (öpücük hastalığı) taşıdığı ve laktoz hassasiyeti bulunduğuna işaret ediyor.
Makalede ayrıca sakızdan elde edilen bilgilerin eski insanların göç yollarıyla ilgili ip uçları verdiğine de değinildi. Bilim insanları, bilinenin aksine avcı toplayıcı toplulukların günümüz Almanya’sından kuzeye doğru göç ederek İsveç’e değil, Danimarka’ya geldiklerini vurguladı.
Araştırmacılar DNA verilerinin Taş Devri’nden günümüze hastalık mikroplarının nasıl evrildiğine ilişkin önemli veriler barındırdığını söylüyor. Sakızın antiseptik veya antibakteriyel özelliklere sahip olabileceği düşünülüyor.